"Όταν το Σχολικό Κλίμα «Καίει» τον Εκπαιδευτικό – και πώς να ΜΗΝ καείς μαζί του"
Όταν το Σχολικό Κλίμα «Καίει» τον Εκπαιδευτικό – και πώς να ΜΗΝ καείς μαζί του
Στο σημερινό εκπαιδευτικό περιβάλλον, ο ρόλος του εκπαιδευτικού δεν περιορίζεται στην απλή μετάδοση γνώσεων. Η καθημερινότητά του είναι ένα πολυεπίπεδο πεδίο, όπου η παιδαγωγική, η ψυχολογία, η διαχείριση σχέσεων και η προσωπική αντοχή συνυπάρχουν — και συχνά συγκρούονται. Το σχολικό κλίμα, δηλαδή το σύνολο των σχέσεων, αξιών και πρακτικών που επικρατούν σε μια σχολική μονάδα, μπορεί να γίνει είτε πηγή έμπνευσης είτε πηγή φθοράς.
1. Οι Κίνδυνοι για τον Εκπαιδευτικό
Η εργασία σε ένα σχολείο χωρίς σταθερή παιδαγωγική κουλτούρα, χωρίς κοινό όραμα και χωρίς στήριξη από τη διεύθυνση ή τους συναδέλφους, μπορεί να εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους:
-
Επαγγελματική Απομόνωση: Ο εκπαιδευτικός νιώθει ότι εργάζεται «μόνος του», χωρίς κοινό πλαίσιο αναφοράς.
-
Συναισθηματική Φθορά (Burnout): Η συνεχής προσπάθεια να «κρατηθεί η τάξη» ή να «βελτιωθεί το κλίμα» χωρίς υποστήριξη, εξαντλεί.
-
Σύγκρουση Αξιών: Όταν οι παιδαγωγικές αρχές του συγκρούονται με την κυρίαρχη κουλτούρα του σχολείου, δημιουργείται εσωτερική ένταση.
-
Ελλιπής Επαγγελματική Ανάπτυξη: Σε περιβάλλοντα όπου δεν προάγεται η επιμόρφωση και η ανατροφοδότηση, ο εκπαιδευτικός κινδυνεύει να μείνει στάσιμος.
2. Οι Φόβοι που Συνοδεύουν τον Ρόλο
Οι παραπάνω κίνδυνοι γεννούν και μια σειρά από φόβους:
-
Φόβος Αμφισβήτησης: Ότι οι μέθοδοι διδασκαλίας του δεν θα αναγνωριστούν ή θα κριθούν αυστηρά.
-
Φόβος Αποτυχίας: Να μην επιτευχθούν οι μαθησιακοί στόχοι λόγω περιορισμών που δεν ελέγχει.
-
Φόβος Απομόνωσης: Ότι δεν θα βρει συμμάχους μέσα στο σχολείο.
-
Φόβος Επαγγελματικής Εξουθένωσης: Η αίσθηση ότι οι απαιτήσεις ξεπερνούν τις αντοχές.
3. Διεξόδοι και Στρατηγικές Ανθεκτικότητας
Παρά τις δυσκολίες, υπάρχουν πρακτικοί δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει ο εκπαιδευτικός:
-
Δημιουργία «Μικρών Νησίδων Ποιότητας»
Ακόμη κι αν το σχολικό κλίμα συνολικά είναι αρνητικό, η τάξη μπορεί να γίνει ένα εργαστήριο θετικής κουλτούρας: με συμβόλαια τάξης, ρουτίνες, μικρές τελετουργίες. -
Συμμαχίες με Συναδέλφους
Η συνεργασία με 1-2 θετικούς συναδέλφους μπορεί να δημιουργήσει δίκτυο στήριξης και να πολλαπλασιάσει την αποτελεσματικότητα δράσεων. -
Εστίαση στην Ανθεκτικότητα
Αυτοφροντίδα, οριοθέτηση προσωπικού χρόνου, επαγγελματική επιμόρφωση και αναζήτηση mentoring. -
Συστημική Σκέψη
Βλέποντας το σχολείο ως σύνολο αλληλεπιδράσεων, ο εκπαιδευτικός μπορεί να εντοπίζει σημεία παρέμβασης που έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. -
Διάχυση Καλών Πρακτικών
Παρουσιάζοντας μικρές επιτυχίες (π.χ. ένα επιτυχημένο project) στο σύλλογο ή σε εκδηλώσεις γονέων, ενισχύεται η αντίληψη ότι «αλλάζουν τα πράγματα».
4. Συμπέρασμα
Το σχολικό κλίμα δεν είναι στατικό. Δημιουργείται καθημερινά από τις σχέσεις, τις συμπεριφορές και τις μικρές επιλογές όλων των μελών της σχολικής κοινότητας. Ο εκπαιδευτικός δεν μπορεί να αλλάξει μόνος του όλο το σύστημα, αλλά μπορεί να αλλάξει τον δικό του κύκλο επιρροής.
Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, η παιδαγωγική ανθεκτικότητα και η ικανότητα να βρίσκουμε διεξόδους μέσα σε δύσκολα περιβάλλοντα δεν είναι πολυτέλεια – είναι προϋπόθεση για να μπορούμε να συνεχίσουμε να εμπνέουμε και να καθοδηγούμε τους μαθητές μας.
Θωμάς Μαμνιόγλου
Θεολόγος – Εκπαιδευτικός – Εικαστικός
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου